Schriftlezingen: 1 Kon 3,5,7-12 en Mattheus 13, 44-52
Het verhaal is sprookjesachtig: Salomo vraagt God een soort tweede schepping: “Geef uw dienaar een opmerkzame geest”. Letterlijk staat er ‘een horend hart’ zoals ‘Hoor, Israël, de Heer uw God…’. Ik vind ‘horend hart’ mooier, het doet denken aan ‘hartsvrienden’. De koning vraagt om de ideale Israëliet te zijn: “om recht te kunnen spreken voor uw volk”, “uw” volk (niet ‘mijn’ of ‘het’) “en onderscheid te kunnen maken tussen goed en kwaad” (zie Genesis 2.17 & 3.11).
Driemaal zegt Jezus: “Het rijk der hemelen gelijkt op”. Drie keer! Het ‘is’ niet dit of dat. Het is van een andere orde: ‘het lijkt op’. Bij de eerste valt het accent op ‘t handelen van de mens, die toevallig een schat vindt en doet dan wat ie kan om die te krijgen. AL ‘t andere interesseert hem niet meer, de schat overschaduwt alles. De schat is niet los verkrijgbaar: hij koopt de akker! Een alles of niets keuze!
In tweede parabel valt accent op ‘t (levens)lange zoeken en verlangen van een mens naar een parel. Heel zijn leven is daarop gericht en al ‘t andere valt daarbij voor hem in het niet.
Het rijk der hemelen kent ook vreemde kostgangers. Pas als je het geheel kunt overzien wordt gesorteerd! (het eindoordeel krijgt bij Mattheus grote aandacht: Mt 8,12; 13,36-43; 22,13; 24,51; 25,30). Maar als samen met de tarwe opgroeien niet betekent dat alle onkruid tarwe wordt, zo zijn niet alle vissen gelijk. Gewoon maar meelopen in de schaar van Jezus’ volgelingen, zonder eigen keuze, zonder dat je zelf wilt begrijpen en verstaan, zal dus niet gaan. Er is wel degelijk verschil Niet alles is goed of, erger, onverschillig.
Hoofdstuk 13 eindigt met de vraag aan de leerlingen: Hebben jullie dit alles begrepen? (vers 51). Begrijpen vraagt wat van hen: het is niet louter genade. Het komt hen niet aanwaaien. Het vraagt dat ze goede, ontvankelijke grond zijn, dat ze steeds zoeken naar schat en parel. Niet onverschillig leven alsof het niet uitmaakt. Wie dat begrijpt en van daaruit leeft, ‘is als een huisvader die uit zijn voorraad nieuwe en oude dingen t voorschijn haalt’ (vers 52). Die draagt m.a.w. honderdvoudig vrucht! Waarbij, typerend voor Jezus en zijn leerlingen, Mattheus het nieuwe voorop zet. In trouw aan de traditie (oude; en Mattheus hecht aan de oude, joodse traditie) groeit het nieuwe.
(Henk Bloem, pastor)
Hul ons in uw milde dauw van stilte
dat een einde aan ons streven maakt
verlos onze ziel van zorgen en benauwdheid
en laat ons tot rust gebrachte leven
een beeld zijn van de schoonheid van uw vrede.
Mirjam van der Vegt, De dag met God. Gebeden
Lees hier verder voor verschillende blogs bij deze lezingen.