Schriftlezingen 2 Kon 5.14-17 en Lucas 17.11-19

Twee buitenlanders: een Syriër, en een Samaritaan – worden ons ten voorbeeld gesteld. Schokkend is dat als je vijanden, buitenstaanders, ongelovigen, je ten voorbeeld worden gesteld! Het roept een tegenreactie op: dat kunnen we niet op ons laten zitten!

Beide lezingen stellen (lichamelijk) ‘genezen’ en ‘gered worden’ naast elkaar. Je kunt ‘genezen’ en dezelfde vervelende mens blijven als tevoren, en je kunt ‘gered worden’, een ander mens geworden zijn – waarbij de lichamelijke genezing eigenlijk in het niet valt. En een rechtvaardige, zeggen Joden, moet ervoor zorgen dat de wereld niet uit Gods schepping valt, niet naar chaos terugvalt. De wereld kan gewoon ‘ding’, chaos worden. Zou dat leefbaar zijn? Van Peerke Donders wordt gezegd: Hij veranderde een chaotische plek in een leefbare plaats! En onderstaand gedicht spreekt van “mensen weer mens” doen zijn. Ook bij genezing kan dat zo zijn; gered fixeert niet alleen op de kwaal of wond, maar op de hele mens; dat die kan leven !

De ‘heiden’ Naäman – een niet-jood uit Aram (5.1) – wordt gered terwijl Gehazi, een jood, besmetting oploopt. Naämans lichamelijke genezing houdt ook een mentale, geestelijke ommekeer in. Hij is niet weer de oude, maar een nieuw mens geworden. Er zijn twee lijnen in het verhaal: A) De lijn van groot en machtig: van koningen onder elkaar, van heer van stand, grootse geschenken en B) een ondergeschikte, bescheiden lijn van een dienstmeisje, een simpele opdracht en luisteren naar deze profeet. Deze ‘nederige lijn’ leidt tot ‘redding’ en bekering. Moraal van dit verhaal: niet goud en zilver, niet macht en carrière ‘helen’ de mens, maar de mens ontvangt zijn ‘heil’(heelheid) uit Gods hand.

Slechts een van de 10 genezen melaatsen komt bij Jezus terug. De 9 anderen – Joden blijkbaar – denken nergens aan. Zij zijn genezen verklaard; zijn weer ‘de oude’. Hun leven gaat ‘gewoon’ weer op de oude voet verder. Eentje, een Samaritaan, keert terug. Van hem zegt Jezus dat hij ‘gered’ is. Hij is niet weer de oude geworden – is weer mens geworden. Daar dankt hij voor. Als het er op aankomt moet je zelf kiezen. Dan is meelopen met anderen geen echte keuze. De Samaritaan doet dat – zijn joodse kompanen niet! Wat zal dit verhaal, deze ervaring een schok, een uitdaging voor de joodse hoorder geweest zijn.

Henk Bloem, pastor

Voor blogs bij de lezingen van deze zondag: lees hier