Schriftlezingen: Daniel 7:13-14  en Johannes 18:33b-37.

Christus Koning is in zekere zin het ‘hoogtepunt’ van ‘t hele liturgische jaar: de kroon erop! In 1925, tussen twee oorlogen, een tijd van zoeken naar houvast, ingesteld ter gelegenheid van de 1600-jarige gedachtenis van het concilie van Nicea (325) Maar dit was ook de tijd van het rijke roomse leven, waarin een triomfalistisch lied “Aan u o Koning der eeuwen” populair kon worden.

Daniel droomt. Maar dromen zijn bedrog. Noemt hij ze daarom ‘visioenen’ of ook ‘beelden’? Hij ziet vier dieren, beesten eigenlijk, die vier wereldrijken verbeelden die zich als beesten gedragen. Midden tussen dit geweld komt een kleine hoorn op; klein maar fijn! Met grootspraak en (verleidelijke?) mensenogen effent hij de weg voor iemand die op een mensenzoon lijkt en die van de Hoogbejaarde op de troon, universele heerschappij krijgt die ‘eeuwig’ is.
Als om te zeggen: De wereld kan zichzelf niet redden. Redding wordt haar gegeven door “iemand die op een mensenzoon lijkt” die het zelf weer van de Hoogbejaarde (met eerbied-kapitaal! Is het God?), vanuit een oerverleden aangereikt krijgt.
Deze ‘mensenzoon’ is de mens van het scheppingsverhaal die waarmaakt wat God hen zegenend toegezegd had: “Be-heer de vissen van de zee, de vogels van de lucht, al het gedierte” (Gen 1.28). In vers 17 en 27 blijkt deze mensenzoon de belichaming van “de heiligen van de Allerhoogste”, van de gelovigen, getrouwen die hun leven naar God richten, zoals Daniel zelf. Een collectief dus.

In Johannes is de structuur, de opbouw van de tekst, heel belangrijk. Kijk hoe telkens van positie gewisseld wordt tussen BUITEN, waar de Joden staan, en BINNEN, het domein van Pilatus. En Pilatus zelf pendelt tussen beide heen en weer. Zo dus:
Openingsscène is BUITEN het pretorium (18.29-32)
Daarna is Pilatus met Jezus BINNEN (18.33-38),
dan weer BUITEN de Joden toespreken.(18.38b-40.
De volgende scène wordt niet gelokaliseerd. Logischerwijs zou er: BINNEN moeten staan. Maar dat staat er niet als om te zeggen: dit betreft zowel BINNEN als BUITEN.
Dan volgt (19.4-8) BUITEN,
BINNEN (19.9-13)
BUITEN (19.13-16)
De vraag naar Jezus’ koningschap speelt zich BINNEN af, op romeins grondgebied. Daarmee krijgt de vraag en de titel ‘koning’ een politieke lading.
Jezus zelf stelt tegenover dat politieke romeinse begrip, dat zijn koningschap niet ‘van hier’ is. En impliceert daarmee dat het van boven is, meer dan het gewone, meer dan politiek. De waarheid waar hij van getuigt is de waarheid die hij belichaamt, die existentiëler is dan een simpel ‘welles’, ‘nietes’. Die meer van ‘samen’ is dan van ‘alleen’.

Toen Martin Luther King op 28 augustus 1963 zijn beroemde rede I have a dream uitsprak, was dit misschien wel de grootste manifestatie ooit met het Koninkrijk Gods als onderwerp. Men dacht dat dit nu daadwerkelijk was aangebroken. Zijn vrouw, Coretta King, zei echter: “But it only lasted for a moment.” In de wereldgeschiedenis is het Koninkrijk Gods even kortstondig als bereikbaar.

Henk Bloem, pastor

Voor de blogs bij de lezingen van deze zondag: lees hier.