Schriftlezingen: Jer.1.4-5.17-19; Luc. 4.21-30

Jeremia heeft niet gesolliciteerd naar de baan van profeet. Het zat er bij hem van jongsafaan in: Het woord Gods laten horen, spreken namens God, want dat is pro=namens feet=spreken. Je wordt er niet populair mee. Maar hij verdedigt zich: “het is niet mijn idee, ik vertolk wat God zegt”. (vers 17) En Jeremia is wel zo zeker dat God achter hem staat, dat hij zich bijna onkwetsbaar weet: – een versterkte stad, ijzeren zuil, koperen muur, – waarop alle tegenstand afknapt. En, en dat steunt bij alle tegenstand (‘jeremiëren’!), het besef: ‘Ik moet dit doen’, al vanaf de moederschoot. Het is zijn roeping, zijn levens bestemming.

Met Jezus is het niet veel anders. In Nazareth dachten ze er voordeel van te hebben dat hij uit hun dorp stamde, dat ze zijn familie kenden. Eigen volk eerst. Maar dan zegt hij: “dat automatisme kun je vergeten”. Ook van jullie wordt geloof, bekering verwacht zoals ooit van de niet-joodse vrouw in Sarepta en van de Syriër Naäman. Afstamming alleen, ‘zonen of dochters van Abraham zijn’ (bijv. 3.8; 13.28; 16.25), of ‘we kennen u toch van jongs af aan’ (13.26) betekent nog niks.

Dat is tegen het verkeerde been. Nazareth heeft haar eigen ideeën/belangen, – en is niet bereid daar afstand van te doen en te leven vanuit het ‘Rijk Gods is nabij’, vanuit ‘een genadejaar voor de Heer’ en universele barmhartigheid voor alle armen, blinden, verdrukten, gevangenen, zoals Jezus in zijn mission statement aangekondigd had.

De Nazareth perikope besluit met: “Maar midden tussen hen door ging hij zijns weegs”. Dat is in dubbele zin te verstaan. In de micro-context betekent het dat hij Nazareth achter zich laat. Hij gaat midden tussen hen door, lijkt even onkwetsbaar als Jeremia. Dit is hun roeping/zending. In de macro-context betekent het dat hij zijn eigen weg gaat, die niet samenvalt met wat Nazareth denkt, met wat Petrus hoopt (9.33), waar de leerlingen niet aan willen (9.45 ). Lucas heeft die weg vorm gegeven vanaf 9.50 –Jezus’ weg naar Jeruzalem – en drukt er ons telkens met de neus bovenop: (9.57; 10.38; 13.22; 14.25; 17.11; 17.31). In Handelingen worden de volgelingen van Jezus ‘aanhangers van de weg’ genoemd.

Lucas plaatst de Nazareth perikope met Jezus’ mission statement uit Jesaja aan het begin van Jezus’ missie. Het zijn zijn eerste publieke schreden. Daardoor krijgt het gebeuren in Nazareth een programmatisch karakter -wordt een soort Evangelie in de dop.

Henk Bloem, pastor

Voor blogs bij de lezingen van deze zondag: lees hier