Schriftlezingen: Jer. 17.5-8; 1 Kor. 15.12, 16-20; Luc. 6.17, 20-26
De Zondag van de tegenstellingen: Vervloekt & Gezegend; Vruchtbaar & Onvruchtbaar. Dorre struik in de steppe & Groene boom aan het water. Op de achtergrond hoor ik Deut. 30.11-20 meeklinken: “Leven en dood houd ik u voor, zegen en vloek. Kies het leven , dan zult u het leven bezitten,….”. Leven of Dood – dat is de keuze, al komt die gelukkig niet altijd zo massief op ons af. Ik hoor ook de uitersten: “…dat ik niet uit dit smal en onvast bestand, zal vallen, dan in uw hand”.
Leven is kiezen. De leerlingen heten ‘mensen van de Weg’ – hebben voor de weg van Jezus gekozen.
Bij Lucas is Jezus op vlak terrein, wat niet betekent dat Lucas zich op de vlakte houdt. Misschien wel dat Jezus heel down-to-earth wil zijn! Mattheus biedt een jaloersmakende reeks van 9 zaligsprekingen waarbij ieder denkt – ik wou dat ik daarbij hoorde. Maar hij blijft onpersoonlijk. Lucas is persoonlijker, confronteert mensen: “JULLIE!!” soms nog versterkt met: “NU”.
Hij begint met 4x “gelukkig” – en noemt dan iets wat wij niet zo gelukkig vinden. Maar er hangt ook geen aardse, maar een hemelse beloning aan vast – het perspectief wordt anders. Na die 4 is het afgelopen met de vriendelijkheid en wordt het bijna een aanval: 4x wee voor hen die het tegendeel zijn/doen. Een hartenkreet is ‘t. Geen veroordeling, maar dringende oproep om alsnog bij die eersten, die gelukkigen te gaan horen. Vers 20b en 24, – elk aan het hoofd van een reeks van 4 – staan in het Praesens. Zij zijn een soort opschrift: Gelukkig de armen, want voor jullie is het Rijk Gods, en: Wee jullie rijken, want je hebt je troost al binnen. Dat is het hoofdthema! Daarna gaat Lucas over op het Futurum – blijkbaar ziet hij daar in het NU geen oplossing voor. Dat laat hij aan God.
Jezus komt op voor de onderkant – mag je zeggen: waar het werkelijke Leven zich afspeelt? – en doet een dringend appel: “Kom hierbij!” Als degenen die hebben, veranderen, kan de goede boodschap zich doorzetten: Het evangelie van de armen verkondigd aan de rijken!
Een vraagje: Spreekt Jezus vanaf vers 20 TOT zijn leerlingen OVER de armen en rijken of zijn zij zelf ook die armen, die rijken… enz.?
De bovenlaag die het nu goed heeft dreigt buiten het Koninkrijk te worden gesloten. Daar is Lucas elders ondubbelzinnig over. Zie bijv. 16.19-31 en 18.24-25. Tenzij…, tenzij de rijke verandert en doet wat Joh. de Doper vraagt of zoals de eerste gemeente van Jeruzalem (Hand. 2 en Hand. 4). Maar dat is mogelijk teveel gevraagd! De rijke jonge man kan in ieder geval dat ‘ene’ niet opbrengen (18.22).
Henk Bloem, pastor
Voor blogs bij de lezingen van deze zondag: lees hier