De blogs van deze week gaan over de pandemie in deze tijd. Kies je voor de economie of voor de mensen?


Woorden doen ertoe.
In de film ‘Il portino’  zegt de postbode tegen een meisje: “Jouw lach is als een vlinder die zijn vleugels spreidt”. Als ze dat haar moeder vertelt is die in alle staten. “Ach” zegt het meisje, “woorden kunnen geen kwaad”. Dat dacht je, zei de moeder, “maar ik heb liever dat een dronkenlap je in je achterste knijpt, dan dat iemand zegt dat je lach als een vlinder is. Met die metaforen heeft hij haar opgewarmd als een kachel”. (‘De Gids’,1998, blz. 595) .
Of denk eens aan woorden als: “Ik doop je in de naam van de Vader, Zoon en H.Geest.” Alleen maar gepraat – of doen die woorden iets met je?
Zuidberg, Bruggeman, ‘Die naar ons omziet’, schrijven: “Mensen kunnen soms eten van woorden die ze horen. Kunnen ervan leven. Als je hoort: “Het komt weer goed”, of  “Straks komt je dochter op bezoek” leven mensen soms helemaal op. Worden er beter van. (blz.72)

De ballingschap voorbij – Wordt het daarna echt anders? Of pakken we snel de draad van voor de ballingschap weer op? (Klaagl. 5.19-20). Stel: de corona crisis is voorbij – hoe gaat het dan verder?? Jezus verkondigde: “Keer onmiddellijk om” (metanoeite: Mk. 15 en Mt 4.17 ). Meestal vertaald: “bekeert U”. Daarbij doelde Jezus op het concrete, harde dagelijkse leven van de mensen en op een wettische beleving van de godsdienst. Hij roept op tot een omwenteling, keer uzelf om, een metamorfose van leven en geloven. Tot een leven waarin het niet alleen om het om- te motief gaat zoals P. Rodenko zegt. In de krant las ik dat ‘nut’ een antropomorf begrip is en in de natuur niet voorkomt. D. Sölle zet dit volle ‘Leven’ tegenover een wereld van om-te , van consumisme, reclame, toerisme, alsmaar meer, hoger, verder… een wereld van ‘nut’, van ‘wat levert het op’.  En G. Timmerman zegt dat efficiëntie en effectiviteit vaak beslissen over wel of geen subsidie. Geld gaat vóór  warmte en  meeleven. Maar dan blijft de ballingschap gewoon doorgaan. Ja toch? Dan verwijzen  regels, onze veiligheid en protocollen de aandacht voor de mens naar het tweede plan.

Maar gaat het erom of  je schatten HEBT, of dat je een schat BENT voor elkaar?  C. Mackesy in zijn boek: ‘De jongen, de mol, de vos en het paard’ vraagt op school: “Wat wil je later worden?”  en na de gebruikelijke brandweermannen, dokters en zo, zegt een leerling: “Lief. Dat wil ik later worden”.  Mooi hè? Misschien komt een woord als ‘voltooid leven’ dan niet meer bij ons op. Liefde is nooit voltooid. Terwijl, schrijft B. Molenaar (Trouw 25-7-’20), in onze tijd ‘voltooid leven’ juist een ander woord lijkt te zijn / te gaan worden voor levensmoeheid.  (hb).

Eén voorbeeld

Pastor Leon Goertz, orde vd. Passionisten, sterft, 81 jaar oud na een arbeidzaam pastoraal leven. In het magazine van de Marienburgvereniging (hij was redacteur) wordt hij  herdacht:

“De lockdown van half maart dit jaar was voor hem een ramp. Hij was toen juist terug uit een revalidatiecentrum en was aan bed en rolstoel gekluisterd. Alleen in zijn appartement, afgesloten van de buitenwereld, te kwetsbaar om bezoek te mogen ontvangen. Zelfs de thuiszorg kwam de eerste weken van de crisis maar mondjesmaat. Corona is hem hierdoor wel bespaard gebleven, maar deze laatste twee maanden van zijn leven ging hij zwaar gebukt onder de eenzaamheid die dit met zich meebracht”. Eigenlijk had hij geen leven.

Levensnoodzakelijk?

“Nieuwe hemel, nieuwe aarde”
zie ik in neonletters staan
en massa’s mensen voor het raam
die graag een slagje willen slaan.
“Wat is er toch te koop?”, vraag ik
een jochie bij de inkomsthal
Hij kijkt me onverschillig aan
en zegt: “Weet niet. Ik heb alles al”.
Hein Stufkens

Literatuur lijstje:
– W. v.d. Donk, M. Levi e.a. ‘Na de quarantaine’, ISBN 9789463821155 met slotwoord van burgemeester F. Halsema.
– M. v.d. Berg, ‘Stap voor stap. Opnieuw leren leven na de ballingschap’; notities van een geestelijk verzorger in een revalidatiecentrum. ISBN 9789493161320
– T. Wright, ‘God en de pandemie; een theologische reflectie op het coronavirus en wat volgt’. ISBN 9789043535564

Henk Bloem, pastor

Meer verdieping in de lezingen van komende zondag: lees hier