De blogs van deze week gaan over de macht van sleutels. Wat kun je openen en/of sluiten met een sleutel?
Rots. Petrus/Petra, betekent ook ‘rots’. Dus ook woordspelletje. In het Aramees heel kernachtig: “Jij Kefa, en op deze kefa zal ik mijn gemeenschap bouwen”. Rots staat voor geloof, we zeggen: ‘rotsvast geloof’. Maar rots is ook van steen, koud, onbuigzaam, kun je op stuk lopen, als het gelijkhebberig, met macht, als tegenover wordt verbonden, zoals velen ondervonden hebben .
Mieke Brinkman dichtte: “…Kijk me dus aan en breek me midden door. Sla op mijn rots en drink, en ga dan door”.
De sleutels van het Koninkrijk der hemelen. Meervoud: ‘hemelen’ het gaat dus niet om een bepaalde plaats, om de hemel (enkelvoud!), of hiernamaals. Dat is niet aan Petrus noch aan de kerk (paus) zoals men soms dacht. ‘t Zijn ook niet de sleutels van de kerk – daar zijn volgens Mat. 22.10 alle mensen welkom. Jezus geeft Petrus een volmacht die de joodse leiders van toen, Farizeeën en Schriftgeleerden, niet goed uitoefenden (zie Mat. 23.13), net zo min als in de eerste lezing Shebna. Petrus krijgt sleutels van het (Konink-)rijk der hemelen (als Jood vermijdt hij graag de Godsnaam) van de blijde boodschap, waar Jezus in woord en daad van getuigde, zelfs met inzet van zijn leven. Geen andere plek – maar een andere sfeer, waar andere waarden gelden, waar God geen boeman, maar een vader is, waar omgezien wordt naar elkaar, waar het brood, het leven met elkaar gedeeld, gebroken wordt. De term: ‘Koninkrijk der hemelen’ opent dus perspectieven en verwachtingen op een wereld die getekend wordt door Gods nabijheid, een wereld en mensen die onvoorstelbaar nieuw zijn, die ‘worden wat God is’ zoals A. Zegveld schrijft. Daar krijgt hij de sleutels van.
‘Sleutelmacht’ spreekt ook nu tot de verbeelding. Prins Carnaval krijgt voor enkele dagen de sleutel van de stad. Muziek wordt genoteerd in een sleutel. Huwelijk wordt ‘gesloten’. Versje: ‘Is er dan geen smid in ‘t land, die de sleutel maken kan? Op bruggen in grote steden hangen vaak allerlei slotjes – feestelijk gezicht! En W. Szymborska dicht: “….Ga weg, zegt de steen.”Ik ben hermetisch gesloten. Zelfs aan stukken geslagen, zullen we hermetisch gesloten blijven… zullen we niemand binnenlaten… ‘Ik ben van steen’ zegt de steen, en moet daarom mijn ernst bewaren. Ga weg van hier. Ik heb geen lachspieren…” enz. (Uit: ‘Uitzicht met zandkorrel’, blz. 26-27)
De volmacht om te ‘binden of te ontbinden’, om te beslissen of een gebod, de Torah, bindend is of niet (denk aan dogma in de kerk en aan fatwa, in moslimkringen), gebruikten Farizeeën en schriftgeleerden om de toegang tot dit rijk der hemelen bijna onmogelijk te maken. (Lees Mat. 23). Zij waren geen ‘vaders’ in hun ambt en deden precies wat paus Franciscus zo verfoeit: “De kerk is geen douane, zij is het vaderhuis waar plaats is voor ieder met zijn zwaar leven”. (Evangelii Gaudium No 47). Bedenk dat ook deze volmacht alle leerlingen geldt, niet exclusief voor Petrus is.(zie 18.18)
De slotzin, dat ze (nog) niemand mogen zeggen dat hij de Christus is, is geen spelletje geheimdoenerij. Het zegt dat de namen ‘Messias’, ‘Zoon van de levende God’ pas later, pas na ‘t zien van Jezus’ kruisweg en kruisdood echt begrepen kunnen worden. Anders dreigen ze toch weer in machts- en superioriteitstermen verstaan te worden.
Hoe verder na de corona?
Karl Rahner, belangrijk theoloog t.t.v. 2e Vat. Concilie zei ooit: “De gelovige van morgen is een mysticus, is iemand die met God leeft, of God ervaart in zijn leven en anders zal er geen gelovige meer zijn.” Met die woorden stemt de bisschop van Mainz, die om zich heen een sterke secularisering ziet, in en hij zegt: De kerk moet een plaats van persoonlijke godservaring worden. De verkondiging moet uit het geloofsleven van alledag van Gods nabijheid en persoonlijke twijfels verhalen. Daarvoor moeten er mensen die iets ervaren hebben in de leidende posities komen. (In ‘secularisering’ zit het woord seculum: deze wereld, dus, zeg maar Verwereldlijking.)
Henk Bloem, pastor
Meer verdieping in de lezingen van komende zondag: lees hier