Enkele notities over miskleunen, vooroordelen en keuzes.

1. Jodendom – christendom
We baden op Goede Vrijdag voor de ‘ongelovige’ Joden die Jezus aan het kruis hadden gebracht. Zij waren, vergeef mij het woord, ‘Godsmoordenaars’. En de zin over ‘afnemen van Koninkrijk Gods’ in het evangelie van deze zondag werd als bewijs gezien dat zij hun uitverkiezing zelf te grabbel hadden gegooid. Zo’n uitleg was in het verleden een voedingsbodem voor antisemitisme en zelfs voor de Holocaust. Gelukkig heeft het Tweede Vaticaans Concilie daar een heel ander geluid laten horen. Sprekend over de joodse godsdienst zegt het Tweede Vaticaans Concilie (1964):

Alhoewel de kerk het nieuwe volk van God is,
mogen de Joden toch niet als door God verworpen
noch als vervloekt worden voorgesteld,
alsof dit uit de heilige Schrift zou volgen.

Laten daarom allen ertegen waken
in de catechese en in de verkondiging
van het woord van God ook maar iets te leren
wat niet met de evangelische waarheid
en met de geest van Christus overeenstemt.

En ook Matteüs 27:25: En heel het volk riep als antwoord: “Zijn bloed kome op ons en onze kinderen”, mag niet zomaar op het conto van het Joodse volk geschreven worden. Het gaat hier om de hele meute die bij Pilatus samengedromd was, niet om het hele Joodse volk als zodanig. Het loont om deze Bijbelse verhalen zorgvuldig te lezen. Dat kan ons voor grote miskleunen en vooroordelen behoeden.

2. Een parallel?
Ionesco noemt zijn toneelstuk een tragische klucht. Dat is de parabel ook. Er is niks meer tussen de eigenaar en de pachters. Ionesco vertelt: Een man en een vrouw hebben elkaar na vele jaren huwelijk nauwelijks nog iets te zeggen. Het enige dat hen rest zijn de vage herinneringen aan hun eerste liefde en de vele mislukkingen in hun leven. In hun verbeelding roepen de man en de vrouw alle personages op die daar een rol in gespeeld hebben…Is dat niet in vele opzichten parallel aan de evangelielezing?

3. Hans van Munster
In zijn boek “Een mens te zijn op aarde: mijmeren over goed en kwaad” (2004) denkt hij over vruchten voortbrengen en vraagt zich af: Moet de kerk zich met allerlei politieke doelen inlaten van recht en gerechtigdheid, moet ze een soort goededoelenorganisatie worden? Of heeft de kerk ook een eigen insteek waarin liturgie en diaconie wezenlijke taken hebben, en waardoor de kerk een leven brengend teken voor de wereld kan zijn (blz.137-159)? Boeiend boek, zeker nu we door de coronacrisis naar nieuwe inspiratie, nieuwe vormen van kerk-zijn moeten zoeken. Mooi boek. Lezen!

4. Vitaal of niet?
De band met de eigenaar van de wijngaard is niet vitaal voor de pachters. Zij kiezen voor zichzelf, voor de erfenis. Tijdens de coronacrisis hebben we voor het eerst sinds lange tijd niet onze economie voorop gesteld maar onze gezondheid. Daarvoor moest zelfs de ‘menswaardigheid’ vaak wijken. De lockdown bewijst dat we andere keuzes durven en kunnen maken. Kiezen voor: Waar worden we beter van, een betere samenleving, betere mensen? Waar steken we geld in? Kiezen we voor louter economische groei? Of voor maatregelen om meer te verduurzamen, om de natuur, de dierenwereld, het klimaat te beschermen? Dure maatregelen soms, maar die uiteindelijk de leefwereld en alle mensen beter maken. Vasalis schrijft met gevoel voor detail:

De zomerwei, des ochtends vroeg.
En op een zuchtje dat hem droeg
vliegt een geel vlindertje voorbij.
Heer, had het hierbij maar gelaten.

Welvaart begint met goed onderwijs, goede zorg, betrouwbare voedselvoorziening, eerlijke verdeling van onze rijkdom, een leefbaar klimaat: daar moeten we voor durven kiezen.

Henk Bloem, pastor

Meer verdieping in de lezingen van komende zondag: lees hier.