Notities en vragen om te overdenken aan het begin van de vastentijd. Over geschiedenis, verhalen, over ommekeer en een ander perspectief.

Werelden die er niet zijn maar wel mogelijk zijn
De eerste schepping pakt anders uit dan God bedoeld heeft. Hij waagt met Noach een nieuwe poging. De Joden spreken van Thora (onderricht), christenen van Pentateuch (de vijf boeken van Mozes) en deelden die bij de ‘historische boeken’ in. Naast de algemene geschiedenis en de vaderlandse geschiedenis kenden we de Bijbelse geschiedenis. Alle drie op één hoop. Door deze indeling ging het eigene van de Bijbelse geschiedenis en verhalen veelal verloren.
Schrijfster Hanna van Binsbergen zegt: Mijn werk is ’t om werelden te beschrijven die er niet zijn, maar die wel mogelijk zijn. Als schrijfster werk ik mee aan het heroverwegen van een wereld zoals die nu is en de constructie van die nieuwe wereld. Kun je het verhaal over Noach lezen met dit in gedachten? En kun je Jezus’ woorden ‘Het rijk Gods is nabij’ van hieruit lezen? En kun je ‘Bijbelse geschiedenis’ van hieruit lezen?

Erik Borgman becommentarieert ‘bekeert U’ of – beter – ‘verander van mindset’ met: “Wij moeten ons verhaal vertellen en niet ten dienste staan van de wereld zoals die is. Dan ga je gaten stoppen of via de caritas oplossen wat de overheid laat liggen. We moeten juist de verschillen benoemen die er zijn en de gebruikelijke manier om over de wereld te denken. Het verschil zit ‘m in het perspectief dat bij christenen wezenlijk anders ligt. De moderne mens kijkt vanuit de gedachte: ‘Wat kan ik er mee, met mijn leven, met de wereld. Wat schuift het?’ De religieuze mens kijkt naar dezelfde cultuur, maar vanaf een andere kant: ‘De wereld is niet van mij, zij is mij gegeven. En in die wereld heb ik een plaats.’ We moeten dus durven beginnen met het tegenspreken van de vanzelfsprekendheden die mensen hebben. Het gaat om een fundamentele ommekeer, een wisseling van perspectief.”

Nelleke Noordervliet, in Door met de strijd, over studentenopstand in 1961: “Sterft, gij oude vormen en gedachten.” Zo radicaal was Jezus.

Robert Musil, in De man zonder eigenschappen: “En Ulrich voelde: De mensen weten het alleen niet; ze hebben er geen idee van hoe er al kan worden gedacht; als je ze opnieuw zou kunnen leren denken, zouden ze ook anders leven.” Is dat wat Jezus doet? Opnieuw leren denken om ook anders te leven? En misschien ook bij Noach?

Pieter Winsemius: “Idealisten zijn mensen die een beetje boos zijn. Niet heel erg boos, want dan doe je al die moeite niet. Maar ook niet helemaal tevreden, want dan hoef je niks te veranderen. Constructieve onvrede schept de idealist, en vooral: De idealist die iets doet om zijn ideaal te verwezenlijken.” (Trouw 12 okt 2009). Zou de benaming idealist Jezus, met zijn verkondiging van het Rijk Gods, goed karakteriseren?

Soldaat van Oranje, de musical:
Denk je soms dat dit leven ons niet raak
Of wachten we tot de storm over waait
Onze vrienden kapot worden gemaakt
Kijken we toe of de wind weer draait
Niemand van ons, heeft hierom gevraagd
Maar doen of je neus bloedt is godgeklaagd
We zitten te slapen ons huis staat in brand
En je kunt niet weg ’t is overal
Steek je kop niet in ’t zand.
Refrein:
Als wij niets doen? Wie dan? We zien toch dat dit niet kan?…
Het hele lied kunt u op internet zien! Het is mooi!

Henk Bloem, pastor

Meer verdieping in de lezing van komende zondag: lees hier.