Notities over liefde en vriendschap en wat die nu werkelijk betekenen kunnen voor de relatie met de medemens en met God.

Als God geen aanzien des persoons kent, als het bij Hem meer en-en is, dan of-of, hoezo kan de niet-rk-partner in een huwelijk dan uitgesloten worden van de communie? In Duitsland legt men zich er niet zomaar bij neer. En hoezo kan verboden worden om samen met andere christenen ‘het brood te breken’ om ons door hem te laten gezeggen. Verbiedt God dat? Lijkt dat niet op Marcus 7 waar Jezus de Farizeeën en Schriftgeleerde afbromt: “U laat het gebod van God los en houdt vast aan de traditie van mensen.” Dat zou een wereldrevolutie betekenen als wij ook en-en zouden denken en doen!

In VOLZIN vertelt Ricco Voorberg: “Niet dat het christendom alleen zaligmakend is, maar er zit iets onontdekts in, iets wat werkelijk potentie heeft de wereld en mijzelf te veranderen. In het christendom zit een ongelooflijk idealisme dat niet utopisch wordt en een waanzinnig realisme dat net niet cynisch wordt. En dat tegelijk, de hele dag. Er zit zoveel rotheid in hoe we met elkaar omgaan: slavernij, klimaat, vluchtelingen, systemen. Aan de andere kant is er de hoop, schoonheid, liefde, scheppingskracht.”

Dit is mijn gebod: dat ge elkaar liefhebt.
Een en hetzelfde woord kan soms heel verschillende betekenissen hebben. Het hangt van context af. ‘Liefde’ is daarvan een voorbeeld. In 1962 hoorde ik in het Pauselijk Bijbelinstituut te Rome, van de Amerikaanse professor William Moran SJ, dat liefde tot God in het Boek Deuteronomium een Oud-Oosterse achtergrond heeft. In Hethitische politieke verdragen bevéélt een opperkoning zijn vazallen dat zij hem boven alles zullen ‘liefhebben’, hem boven alles loyaal en trouw zullen zijn. Die liefde hoeft geen gevoelige genegenheid in te sluiten. Het gaat om belangenbehartiging. Niet meer en niet minder.

Vriendschap

Cicero schrijft in Over de vriendschap: “Wat is er mooier dan iemand te hebben met wie je net zo durft te praten als met jezelf”.

En J.H. Leopold dicht:
Een vriend is niet, die U aan ‘t hart wil sluiten
in Uw geluksuren en zich niet genoeg doen kan,
Maar die de balling bij zich binnenroept en dan,
de deur toeslaat tegen de wolven buiten.

En ene Wouter vroeg ooit:
Is Jezus een vriend van u,
of kent u hem van uw werk?

Kleinkind: “Opa, hoe wist je nou vroeger dat oma de ware voor je was?”
Opa: “Nou, ik was een keer gevallen bij voetballen. Mijn hele broek was opengescheurd en ik liep voor schut. Toen kwam zij, heel jong nog. ‘Ik ga wel aan die kant lopen!’ zei ze en schermde me zo af dat bijna niemand het zag! Dat is de ware, dacht ik!”

Hij blijft erin
Het is niet leuk, als dat je overkomt. Tot stikken toe, soms. Maar ’je blijft erin’ drukt ook goed uit wat bedoeld is met: Blijf in mijn liefde...Het duidt op een duurzame verbondenheid die je niet zomaar moet doorbreken. Blijf er in.

Onpersoonlijk
Vorige week uitte ik het vermoeden dat wij de vrijmoedigheid om God en Geloof ter sprake te brengen aan het verliezen zijn. De schrijfster Paulien Cornelisse schrijft in Taal voor de leuk (p.166): “Hoe onpersoonlijker iets klinkt des te minder agressief het overkomt. Vroeger kon je als je iets niet wilde, altijd nog beweren dat God het er niet mee eens was. Daar komt vandaag bijna niemand meer mee weg. Voor God is ‘het’ in de plaats gekomen.” Zou het regent, het bliksemt, het dondert…daar wortels hebben? Vroeger werden toch regen, bliksem en donder aan God toegeschreven?!

Nog iets over GOD
Ik las een intrigerende zin bij P.E. Thomése, Izak, p.62: “Er worden allerlei goden bij gehaald, alleen God zelf niet, die wordt als enige niet genoemd.” Spannend he? Dat onderscheid tussen ‘allerlei Goden’ en ‘de enige’. Weet u nog dat we dat ook zagen in de Bijbel in Genesis 22? (Zie 2e zondag van de vasten 2021). Abraham krijgt van GOD de opdracht zijn zoon te offeren. Maar dan verkondigt een engel van de HEER dat er niet geofferd gaat worden. Ook hier staat een onpersoonlijke hardvochtige GOD tegenover een meelijdende en barmhartige HEER . Mooi he? Het OT is dus niet alleen maar geweld en vechten. Heel mooi en subtiel wordt soms onderscheid gemaakt. Moet ook subtiel want je kunt makkelijk de twee met elkaar verwisselen. Onze Paus zegt: “De Vader beproeft ons niet” (vandaar die verandering in het Onze Vader), “Hij is juist degene die UIT beproevingen redt”. Hier zouden ze dus niet ‘GOD’ maar ‘mijn HEER’ zeggen.

Henk Bloem, pastor.

Meer verdieping in de lezing van komende zondag: lees hier.