Enkele notities ter overdenking van de lezingen van deze week; verder doordenken en exegeteren bij het horen van het woord van God.

Volgens Paus Franciscus is het doel van oecumene niet louter om informatie over de ander te krijgen om hem beter te leren kennen maar om te oogsten wat de Heilige Geest in de ander, als gave, ook voor ons gezaaid heeft. Op die synodale weg telt ieder, en ieders mening: “Kijk eens met mijn ogen, ga eens in mijn schoenen staan, zie het eens van mijn standpunt…”

In de aanloop naar het synodale gesprek zegt de paus: “Een kerkelijke synode is niet hetzelfde als een partijdag, als een politieke partijvorming, als een strategie van meeste stemmen gelden. In het synodale proces gaat het ook om de werking van de Heilige Geest”. De vraag is natuurlijk: hoe weet je wát of dát de Heilige Geest spreekt. Daarvoor is nodig:
-dat we echt naar elkaar luisteren en niet anderen overrulen alsof ze ‘buitenstaander’ zijn,
-dat we ieders stem horen, en niet anderen negeren of het zwijgen opleggen,
-dat we proberen elkaar te verstaan, in haar/zijn schoenen te gaan staan,
-dat we trachten te verstaan wat een ander inbrengt ook als het niet mijn mening/visie is.
Misschien is het criterium dat we open staan en recht doen aan wat het leven (kleine letter) tot Leven (met hoofdletter) maakt, wat recht doet aan mensen die daarnaar snakken.

Er zijn obstakels die het horen van Gods woord verhinderen:
Je ziet eruit als een monnik, zei de pelgrim.
Dat ben ik ook, zei de monnik
‘Wie zijn daar bij de abdij aan het werk?
‘Mijn monniken’, zei de man. ‘Ik ben de abt’
‘Prachtig’, zei de pelgrim, ‘Waar zie je nog dat er abdijen gebouwd worden?’
‘Maar we zijn ze aan het afbreken’, zei de abt
‘Afbreken?’, riep de pelgrim, ‘Waarom in Gods naam?’
‘Om ‘s morgens de zon te kunnen zien opgaan’, zei de abt.

…gelukkig de armen …voor jullie is het koninkrijk van God.
Niet dat ze het Koninkrijk kant en klaar als Sinterklaascadeautje krijgen, maar: hierdoor groei je als mens, groei je in menselijkheid en liefde en kom je uit bij het Koninkrijk Gods. Uiteindelijk is dat de enige vooruitgang.

Kardinaal C.M. Martini vertelt over het horen/verstaan van Gods woord. Martini was rector van het Bijbelinstituut in Rome toen ik daar studeerde. Een hooggewaardeerde bijbelwetenschapper en goede rector. Daarna werd hij ten tijde van de Poolse paus in het bisdom Milaan benoemd (boze tongen zeiden: zover mogelijk van Rome/Vaticaan weg). De Italianen spraken van: Il Papa del Nord = de paus van het Noorden. Hij heeft in Milaan veel betekend voor en leven ingeblazen in een vaak automatisch christenzijn. Daarna koos hij als eind- en convergentiepunt Jeruzalem als de stad waar voor hem alle lijnen van het leven samenkwamen.
Rector van het Bijbelinstituut te ROME – bijbelwetenschapper voor de oorspronkelijke talen. Kardinaal in MILAAN – leefde in en met de dagelijkse geloofspraktijk van mensen. Afsluiting in JERUSALEM, waar al zijn ‘doen’ als (op)gave Gods samenkwam. In het boekje van G. Ravasi vertelt Martini over de betekenis van deze steden in zijn geestelijk leven. Een soort levenstestament.
Uit: G. Ravasi: Martini, le mie tre cittá (=mijn drie steden); San Paolo 2002, blz 9 vv:

Zonder een contemplatieve kern kun je geen duurzame
en vernuftige maatschappij opbouwen.
Iemand moet ook stil kunnen zijn,
moet naar binnen kunnen keren, moet pauzes in kunnen lassen.
Iemand moet het woord van God binnenlaten
en naar dat woord van God luisteren en kan zich pas dan,
ook van uit een intellectueel standpunt gezien,
een zekere visie op de wereld en de maatschappij vormen.
Want als je dat kunt dan word je doen en laten
niet alleen door de eisen van dit momenten,
en door de concrete en actuele noden bepaald,
maar wordt het begeleid  en gedragen
door dit luisteren naar Gods woord
en door een contemplatieve houding, door een woestijnhouding.

Hoe groter de verantwoordelijkheden van iemand zijn,
des te meer moet zij of hij elke dag meer tijd nemen
voor stilte en bezinning.
En je moet het opzoeken, je moet ervoor vechten om die momenten te krijgen
en je niet te laten overspoelen door de dingen,
door de vloed van woorden, door de snelle oordelen en meningen.
Stilte is altijd moeilijk.
En dan niet de stilte die alleen maar afwezigheid van geluid betekent, alleen leegte,
maar de stilte die innerlijk gevuld is,
waar goed geluisterd, goed gekeken, goed nagedacht kan worden.

En dat moeten we oefenen.
We moeten de vrees voor de stilte overwinnen, haar in de ogen kijken.
Het kan beangstigend zijn, er komt dan zoveel boven,
maar door het aan te durven, kunnen we het zin en betekenis geven.

…en nog op blz. 30:
Ik heb vanaf het begin steeds gezegd
dat de kunde om de toekomst op te bouwen
een contemplatieve wortel moet hebben
en een zekere objectiviteit vanuit studie
een objectiviteit van echte aandacht voor problemen.
Er zijn pauzes nodig
niet alleen van reflexief en contemplatief gebed
maar ook van aandacht, discussie en dialoog.

Het woord Gods
waarschijnlijk gaan woorden pas echt leven,
worden pas echt scheppende woorden,
wanneer ze worden gesproken vanuit ons lijf,
ons vlees, met al zijn verlangens, als we ze
net als Ezechiël die het woord Gods,
de hele boekrol, opat en zo meenam
de ballingschap in.
Als we ze dus eerst opeten
en ze iets van onszelf
ze ons eigen maken.

Als kinderen, schrijft A. Chouraqui, kregen wij van onze ouders lekkernijen die in de vorm van Hebreeuwse letters waren gebakken. Gedoopt in honing, deden ze al denken aan de heerlijkheden die we zouden krijgen wanneer we de Thora (=de 5 boeken van Mozes in het Oude Testament) ook zo zouden verzwelgen. Dus wij kinderen, aten het woord, en zoals deze lekkernijen zich in ons jonge lichaam in vlees en bloed veranderden, zo werd de Thora iets van ons, werd deel van ons leven.

Het woord dat ik versta
Het woord dat ik versta
Bedoel ik niet
Het woord dat ik bedoel
Verwoordt mij niet.

De god die ik begrijp
Vertrouw ik niet
Op wie ik wel vertrouw
Begrijp ik niet
(Peter van Weel).

Het woord
Steeds weer het Woord
Dat ons onrustig maakt,
ontevreden met de bestaande orde,
Steeds weer het Woord
dat ons in beweging brengt,
ons vervult met honger en dorst
naar gerechtigheid,
Steeds weer het Woord
dat ons strijdbaar maakt,
ons aanvuurt tot protest
tegen alles wat het leven
ontluistert en verscheurt,
ons inspireert tot humaniteit,
tot heil en vrede,
tot liefde voor alles wat leeft,
steeds weer het Woord
dat ons ontdekt en bevrijdt,
ons herschept tot mensen,
waarachtige prachtige mensen.
(H. Bouma)

Henk Bloem, pastor

Meer verdieping in de lezingen van deze zondag: lees hier.