Zondig? Menselijke verantwoordelijkheid
Jonathan Sacks zegt in zijn boek Exodus, boek van de bevrijding, op bladzijde 123-124 dat één van de grote verschillen van het jodendom ten opzichte van andere religies het beroep op menselijke verantwoordelijkheid is. God wil dat wij onze eigen strijd voeren. Dat betekent niet dat hij ons verlaat. Het betekent niet – God verhoede – dat we er alleen voor staan. God is met ons waar en wanneer wij met hem zijn (Psalm 23,4). Wat het betekent is dat God ons oproept om ons te oefenen in eigenschappen – vertrouwen, moed, besluitvaardigheid, vastbeslotenheid en wilskracht – die ons toestaan om onze volledige potentie te bereiken als wezens die geschapen zijn naar het beeld van God.
Mensen zijn – in de visie van het jodendom – niet geneigd tot alle kwaad, verdorven door de erfzonde. Maar ze zijn ook niet per definitie goed. In plaats daarvan worden mensen getekend als schepselen die kunnen kiezen.

Mensen van de weg
In Handelingen 9,2 klinkt de misschien wel oudste benaming van de christenen: Mensen van de weg. En de drie wijzen uit het Oosten “gingen in een droom, gewaarschuwd niet meer naar Herodes terug te keren, langs een andere weg naar huis terug”. En de moslims gaan op het eind van de Ramadan langs een andere weg dan ze gekomen waren naar huis terug om nu mensen te ontmoeten die ze op de heenweg gemeden hadden. En daarbij aansluitend: Waartoe zijn we op aarde? We zijn onderweg…maar waarheen? We hebben water genoeg maar…heb je een bron in je leven? Levend water voor je ziel en zaligheid?

Een vraag:
In het Duitse tijdschrift Christ in der Gegenwart stelt een mevrouw de volgende, wat emotionele vraag. Ik denk dat velen van ons soortgelijke vragen hebben:
“Kijk eens hoe vaak in onze Eucharistie gezegd wordt: “Moge de almachtige God zich over ons ontfermen, onze zonden vergeven…of woorden van gelijke strekking zoals Kyrie eleison (3x) oftewel schuldbelijdenis met gebed: Verlos ons Heer van alle kwaad. Of in het Credo: ik geloof (!) in de vergeving van de zonden, en na de consecratie: Redder van de wereld bevrijd ons, Gij die ons hebt verlost…Ook: Lam Gods dat wegneemt de zonden van de wereld. En nog net voor de communie: Heer, ik ben niet waardig. En denk aan de vijf geboden van de Heilige kerk! Tenminste één keer biechten en een kind na geboorte zo snel mogelijk dopen. Deze woorden en zinnen raken aan een aspect dat in onze na-corona tijd weleens heel belangrijk kan worden. Wij zijn niet volmaakt. We zijn niet altijd en alleen maar goede mensen. Maar zijn we dan ineens allemaal zondige mensen? ‘Slechte’ mensen? Is dit het mensbeeld van christenen?”

Jozef Grundner schrijft in Christ in der Gegenwart: “Wanneer laten we de offerliturgie eens achter ons? Telkens wordt hier nog aan herinnerd. Wanneer laten we het mensbeeld waarbij steeds aan de zonde herinnerd worden, achter ons? Dat voel ik nog het sterkst in het gebed voor de Communie: “O Heer ik ben niet waardig”. Ik zeg toch ook niet tegen een gast dat hij eerst voor het eten buiten maar eens zijn handen moet wassen. Mijns inziens wordt het tijd dat we fundamentele vragen stellen voordat de Eucharistie helemaal verdampt omdat niemand nog de teksten en liederen kan accepteren en verstaan.”

Oecumene – het gaat door
In Abu Dhabi is één gezamenlijk huis, één interreligieus centrum voor de kinderen van Abraham – Joden, Christenen en Moslims – geopend. Daar is een moskee, een synagoge en een kerk elk met haar eigen gebouwen. Je zou denken: bevorderen die gescheiden, zelfstandige religieuze gebouwen de oecumene wel? Is het niet meer NAAST elkaar dan MET elkaar?
Of wordt hier terecht de weg van de voorzichtige toenadering bewandeld? Van elkaar leren kennen en samen optrekken? Je kunt ook te snel alles maar op een hoop gooien! Paus Franciscus ging in 2019 als eerste paus naar de groot-imam en samen hebben ze ondertekend dat de dialoog onder de gelovigen betekent dat je je begeeft in de gemeenschappelijke geestelijke, menselijke en maatschappelijke waarden en deze gebruiken voor de hoogste moraal zoals van de religies verwacht mag worden.

Zegenbede
Moge Gods zegen
de zegen van de rechtvaardige God
doorbreken in deze wereld.
Moge de zegen van de levende God
over ons leven schijnen
Moge de zegen van de eeuwige God
ons allen omgeven
bewaren en dragen
over alle wegen van vrede.
(A. Jantzwen, Gotteswort, weiblich)

Wat betekent ommekeer in het leven van een christen
Dat is je afkeren van het kwade. De dopeling draait zich naar het westen, wat ooit de ‘kant’ van het duister en donker was en zegt vier keer dat hij zich afkeert van het kwaad. Dan draait hij zich naar Oosten, de kant van de opgaande zon, en bekent drievoudig de christelijke geloofsbelijdenis. Deze ritus laat de ommekeer van ’t eigen leven zien…en laat je aan den lijve ervaren dat wij niet het middelpunt van de aarde zijn waar alles om draait. Zijn we meer dan een schakel in het geheel.

Henk Bloem, pastor

Meer verdieping in de lezingen van deze zondag: lees hier.