Schriftlezingen Deut. 8.2-3, 14b-16a en Johannes 6.51-58

Gaandeweg door de woestijn.
Het woord ‘Leven’ heeft uiteenlopende betekenissen (‘Prive’, 4-4-2020). De coronacrisis drukt ons er met de neus bovenop: Door de regels van afstand/geen bezoek/ isolatie/… blijven mensen misschien langer leven maar ze hebben dikwijls geen leven. Hoe kun je leven, zonder meeleven, zonder liefde? De lezing zegt: “we leven niet alleen van brood, maar van alles wat uit Gods mond komt”. Zonder dat goddelijk woord ben je misschien wel in-leven, (dat waren ze in Egypte ook!) maar is dat echt leven, leven dat er toe doet! De liedregel: “Ik leef niet echt, als Gij niet met mij zijt” (GvL570) vat ‘t samen: Daar is ‘leven’ wat alleen ECHT leven wordt als God BIJ ONS is, mee optrekt… Lijkt wel voor de 1,5 samenleving geschreven. Denk ook aan: “God geef de mens leven op aarde, spreek hem van dode wetten vrij”. (GvL542). Dode wetten: kijk maar rond naar wat ‘normaal’ werd genoemd. Misschien ‘bekeert’ dit virus ons wel van sommige dode en geestdodende wetten, en komen we toe aan waar het echt om gaat.

De lezing opent met: Blijf denken aan die tocht… van 40 jaar! Mensen vergeten zo snel. Willen het liefst zo snel mogelijk weer terug naar ‘normaal’. Het heeft nu lang genoeg geduurd. Ja toch? Maar, zeggen de rabbijnen, er is een mensenleven – dus 40 jaar, want dat was toen een generatie – , voor nodig om tot andere wetten, ander gedrag, andere waarden te komen. Om andere mensen te worden. Tijdens de 40-jarige reis worden hen nieuwe waarden, een nieuwe leefstijl voorgehouden in de Tien woorden/geboden. Die waren nieuw voor hen die slavernij en onderdrukking gewend waren. Maar zij zullen richt- en meetsnoer zijn voor het nieuwe ‘land van belofte’- het land waar Gods beloften gerealiseerd worden. En als ze niet anders gaan leven wordt het weer een soort Egypte. Zou dat ook voor ‘t zgn. nieuwe normaal gelden? Dus: Blijf denken!

Het woord ‘kennen’ is sleutelwoord in de eerste drie verzen: “om uw gezindheid te leren kennen” (vers 2); “het manna (brood uit de hemel) dat jullie noch je vaderen kenden” (vers 3en vers 16); “hij wilde u daardoor laten kennen (beseffen)” (vers 3). De vraag is: ‘Kennen‘ wij nog waar we echt van leven? ECHT in de zin van l Leven wat er echt toe doet. Of vergeten we liever wat achter ons ligt: onze koloniale overheersing, onze belastingfraude, onze discriminatie autochtoon en allochtoon, en gaan we gauw over tot de orde van de dag? De Jood E. Wiesel zegt: “Wie weer hoop wil krijgen, zal zich iets moeten gaan herinneren” . Alleen dan kan ons leven iets meer ‘Koninkrijk van God’ worden.

Van Mahatma Gandhi citeer ik:
Aan de armen, durft God zijn gelaat niet te tonen,
tenzij in de vorm van brood, of de belofte van arbeid.
Armoede cultiveren leidt slechts tot morele afbraak.
Elk mens heeft het recht te mogen leven, vandaar ook het
recht op de middelen die hun voedsel kunnen verschaffen

Henk Bloem, pastor

Voor blogs bij de lezingen van deze zondag: lees hier