Schriftlezingen: Wijsheid 1:13-15; 2:23-24 en Marcus 5:21-43

Wijsheid – zo begint en heet het boek – moet zich uiten in ‘gerechtigheid’. Gaat niet over je IQ, over hoogbegaafdheid of slimmigheid. Bijbelse ‘wijsheid’ duidt op een wijze (nee, heeft niks met ‘wijs’ van doen), op een manier van omgaan met je leven. Waar doe je goed, wijs, aan? Het omvat méér dan: waar doe je verstandig aan. Het zegt dat wie moet besturen niet maar zo zijn eigen wil kan doorzetten, of doen wat hem invalt, of alles kan weglachen, maar dat hij God moet zoeken. Dat is wijs! En als je God zoekt dan zoek je meteen ook gerechtigheid – die twee horen bij elkaar. Dat zie je ook in het eerste vers van het boek Wijsheid waar ‘gerechtigheid’ en ‘de Heer’ in één adem genoemd worden. Wijsheid is dat God de maatstaf voor je doen en laten is.
Henri Nouwen schreef: “Het ware mededogen, begint hier, altijd hier, op de plek waar we staan”, en dat geldt niet alleen voor mededogen!
‘Wereldvluchtelingendag’ (deze week) is een mooie kapstok om de ‘wijsheid’ in ons politieke beleid, in onze prioriteiten, in onze al of niet gastvrije opnames, aan de orde te stellen. De UNHCR (de vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties) becijfert dat 1 op de 97 mensen vluchteling is; ruwweg 80 miljoen mensen. “Mensonterend” zegt Ingeborg Beugel in het Europarlement. Sinds 2014 stierven 20.000 vluchtelingen in de Middellandse Zee en sinds 1993 turven we al 44.000 drenkelingen bij hun poging naar Europa te vluchten. TROUW bericht hoe Europa’s grenslanden vluchtelingen, migranten tegenhouden en gewelddadig over de grens terugzetten. Is dat wat je noemt ‘Wijsheid’? “En wij? Wij stonden erbij en keken ernaar.”

Het evangelie vertelt van een meisje dat doodziek is – zo’n jong kind nog! En van een volwassen vrouw die als twaalf jaar met een bloedziekte moest leven. Bloed! Dat was een reden om iemand te verstoten. Dat maakt haar onrein (zie Leviticus 15:25-28). En ook het meisje, het dode meisje, is onrein, onaanraakbaar (Numeri 19:11). Twee verhalen in elkaar geweven; vanwege het getal twaalf maar ook om te zeggen: dat ’t je altijd kan treffen, of je nu jong of oud bent. Beide keren gaat het om ’t aanraken, om contact maken met een onaanraakbare. Beide keren is ook sprake van ‘gered worden’ (vers 23, 28 en 34). Is dat aanraken een genezingsgebaar – iets wat alleen de Godsgezant Jezus kan, of een acceptatiegebaar dat zegt dat dood en bloed geen redenen zijn om iemand uit te stoten, als paria te behandelen, als een vervloekte? Jezus overbrugt de oude tegenstelling en haalt hen uit hun isolement, accepteert hen zoals ze zijn en laat zien dat ‘redding’, wat de vrouw zoekt, meer omvat dan ‘genezing’ (vers 28). Van deze redding leven ze op, dan tellen ze weer mee, voelen zich geaccepteerd, niet langer verstoten. Ze worden er weer mens, worden er een beter mens van.

Paus Franciscus
Als driejarige kreeg Lidia Maksymowicz het nummer 70072 op haar arm getatoeëerd. Daarmee werd ze in het concentratiekamp Auschwitz gebrandmerkt. Ze was gedeporteerd met haar moeder en grootouders. Ze is nu tachtig, maar kijkt nog elke dag naar het nummer. Om de verschrikkingen niet te vergeten. En om vast te houden aan haar overwinning op het kwaad en de dood.
Tijdens de algemene audiëntie van 26 mei trok ze op het St Pietersplein haar mouw omhoog om paus Franciscus het nummer te tonen. Franciscus reageerde spontaan: hij boog voorover en kuste het nummer, waarop Maksymowicz de paus omhelsde. “Zijn gebaar gaf me kracht en verzoende me met de wereld”. Ze was geen nummer meer, is er beter van geworden.

Henk Bloem, pastor

Voor blogs bij de lezingen van deze zondag: lees hier.