Notities over de godsnaam, over de drie-eenheid en het Onze Vader. Over tijden van beproeving, van herdenken en over ‘er zijn’.

JHWH (Exodus 3)
Het Hebreeuws schrijft zonder klinkers. Velen denken dat JHWH een vorm is van het werkwoord ‘zijn’ en zoiets betekent als: Hij die er is. Wel anders dan boze geesten of goden die rond kunnen spoken!
De Willibrord vertaalt: Hij die is.
De NBV vertaalt: Ik ben die er zal zijn.
De Bijbel in Gewone taal vertaalt: Ik ben er altijd.
De Herziene Statenvertaling heeft: Ik ben die ik ben.
Een naam vol mysterie!

Vader – Zoon: Hineni = Hier ben ik
Het liturgische knipwerk in Genesis 22 heeft een prachtig detail weggeknipt. Genesis 22 vers 6: Zo gingen zij samen op weg. Toen zei Isaac tegen zijn vader Abraham: “Vader”. Hij antwoordde: “Hier ben ik, mijn zoon.” Vader en Zoon, wat een wereld komt er mee in deze woorden! Zeker als je bedenkt dat “Hier ben ik” (in ‘t Hebreeuws: Hineni, zie vers 1, 7 en 11), door Joden geantwoord werd als hun naam afgeroepen werd bij de Amsterdamse schouwburg voor deportatie naar Westerbork. Zo’n woord zeg je niet zomaar! Het omhelst veel meer dan ‘present’.
Iets soortgelijks geldt in vers 4 voor de uitdrukking: “Op de derde dag” Dat is geen tijdkalenderaanduiding, het is heilsaanduiding. Het is een theologische zegswijze die naar Gods handelen verwijst (bijv. Genesis 42:18; Exodus 19:16; Ester 5:1) en denk aan Jezus’ verrijzenis.

Verhullend aanwezig
Wij beleven God als ‘afwezig’,
terwijl hij de verborgene is.
Gods verborgenheid behoeft zijn
aanwezigheid niet uit te sluiten.
Maar wel is het zo, dat wij op grond
van zijn verborgenheid nogal eens
tot zijn afwezigheid concluderen
(Ted van Gennep)
Ik citeer een stukje uit wat hij daarbij schrijft:
Stel nu dat u bent als een schilderij. U doet niets, maar uw aanwezigheid doet wel iets. Net als zo’n schilderij dat vrolijk maakt, troost, rust geeft. U doet niets, maar zonder uw aanwezigheid zou ik een hoop missen. U handelt wellicht door niets te doen. Door er eenvoudigweg te zijn. U handelt niet door iets te doen, maar door ertoe te doen.

Dagblad Trouw kopte: Kerkkoren dreigen corona niet te overleven. Ze weet ook dat kerkkoren meer dan alléén zingen is. De koren zijn ook een sociaal gebeuren. En deze vraag geldt ook niet alleen de koren, maar bijna alle groepen in of rond de kerk, en uiteindelijk wel de hele kerk.
Gemeente Rotterdam heeft pas bekend gemaakt hoeveel miljoen euro ze hebben bespaard doordat kerkmensen werk maakten van hun geloof. Ze investeren in samen, in een nieuwe samenleving vanuit hun geloof.
Paus Franciscus zegt in Tutti Fratelli: “We kunnen heel veel organiseren, regelen, voor heel veel dingen zorgen, maar niet dat we elkaars broeders, zusters zijn.”
Grote vragen dienen zich aan. We herdenken oorlogen en genocides en slavernij, maar hebben geen collectief geheugen ontwikkeld voor zoiets als een pandemie. Zijn we in staat om van het verleden te leren? Zeg maar, om erop voort te bouwen, van te leren om alles nieuw te maken. Er zijn vooralsnog meer vragen dan antwoorden! Blijf gezond allemaal en houd elkaar in het oog.

Henk Bloem, pastor

Meer verdieping in de lezing van komende zondag: lees hier.