De paus laat zich in zijn boodschap voor de Werelddag van de Armen 2023 leiden door de woorden van het boek Tobit: “Wendt je gezicht niet af van wie arm is” (Tobit 4, 7). Het boek Tobit vertelt ons de lotgevallen van Tobit en zijn zoon Tobias. Tobit leeft als een rechtvaardige in de Assyrische diaspora. Tobit wordt blind wanneer hij een vermoorde arme volksgenoot begraaft die buiten de poorten van de stad is gegooid.
Zijn rechtvaardigheid uit zich dus in concrete daden. Zo nodigt hij op het joodse Pinksterfeest de arme joden aan zijn tafel uit. Voor paus Franciscus is dit een inspirerend voorbeeld, dat navolging verdient op de Werelddag van de Armen. En hij benadrukt: “Het boek Tobit leert ons om realistisch en praktisch te zijn in wat we met en voor de armen doen.”
In zijn boodschap vraagt de paus zich af waar Tobit de kracht vandaan haalt om God te dienen te midden van een heidens volk, ook in tijden van beproeving. Het antwoord ligt er volgens hem in dat Tobit in moeilijke periodes van zijn leven ontdekte wat het betekende arm te zijn. Daardoor herkent hij armoede bij anderen. Hij adviseert dan ook zijn zoon Tobias zijn gezicht niet van armen af te keren. Ook wij kunnen niet wegkijken wanneer we een arme persoon ontmoeten, want dat belet ons het gelaat van de Heer te zien, zo stelt paus Franciscus.
Volgens de paus is onze tijd ongevoelig voor het lijden van armen. We ervaren een druk om ons een overdadige levensstijl aan te meten. We besteden echter geen aandacht aan datgene wat hierbinnen niet past, aldus Franciscus. Hierdoor blijven de stemmen van de armen ongehoord.
“Het boek Tobit leert ons om realistisch en praktisch te zijn in wat we met en voor de armen doen.
De paus signaleert dat de virtuele realiteit en het echte leven steeds meer versmelten. De arme wordt op deze manier een onderdeel van een korte ‘videoclip’ die ons een ogenblik bezighoudt. Wanneer we de arme op straat tegenkomen, kijken we de andere kant op. De parabel van de Barmhartige Samaritaan daagt ons nog steeds uit, benadrukt paus Franciscus. Het gaat er daarbij om dat we de zorg voor anderen niet delegeren maar dat we onszelf engageren.
In zijn boodschap vraagt de paus ook aandacht voor nieuwe vormen van armoede. Hij wijst op de armoede van kinderen in oorlogssituaties maar ook op het groeiend aantal zelfmoorden onder jongeren. Zij geloven door de illusies die de hedendaagse cultuur schept dat zij verliezers zijn die nergens toe dienen. De paus roept op deze kwade invloeden te bestrijden en de jongeren te helpen te groeien tot zelfverzekerde en edelmoedige mannen en vrouwen. De paus herinnert ons eraan dat armen geen nummer zijn maar personen met hun goede en slechte eigenschappen, met gezichten en verhalen. Zij zijn onze broeders en zusters.
De paus bedankt iedereen die zich wijdt aan de zorg voor armen of hen die buitengesloten zijn. In hun onbaatzuchtige dienstbaarheid wordt het Koninkrijk van God zichtbaar.
De Werelddag van de Armen is een initiatief van paus Franciscus. Hij stelde deze dag in 2016 in bij het afsluiten van het Heilig Jaar van de Barmhartigheid. Jaarlijks viert de Kerk deze op de 33ste zondag door het jaar. De boodschap voor deze Werelddag van de Armen publiceerde de paus op 13 juni 2023, de gedachtenis van de heilige Antonius van Padua (de patroon van de armen).
