Schriftlezingen: Jezus Sirach 27,4-7 en Lucas 6,39-45

Jezus Sirach brengt geen verhaal met een clou. Is veeleer een losse, bijna Loesje-achtige verzameling wijsheden. Onze vertaling heeft drie keer het ene woord ‘berekening’ terwijl de Griekse grondtekst daar drie verschillende woorden voor heeft. De nuanceringen die het Grieks in de mens benoemde, doen er dan niet toe. De Griekse tekst gebruikt steeds woorden als logos of logismos waar ‘woord, gesprek, overleg, nadenken’ in meeklinkt. Dàt is namelijk kenmerkend voor de mens! En daar valt ook de kwade kant van de mens onder: ook die heet ‘berekening’ (logismos). Misschien had de vertaler ook het woord ‘bezinning’, ‘bezint eer ge begint’, kunnen kiezen.
In de Latijnse traditie heet het boek: Ecclesiasticus, als om te zeggen dat dit boek door en voor de kerk (ecclesia) toegevoegd is? Of dat het geliefd is in kerkelijke kringen die er wijze en soms vermakelijke lessen in vinden!

Ook de evangelielezing geeft rake typeringen. Over mensen die zichzelf over– en anderen onder– schatten. Lefgozers? Branieschoppers?
De vertaling roept de vraag op: Waarom vertaalt de Willibrord (dat doet het liturgieboekje van Gooi en Sticht beter!) in vers 41 en 42: “in het oog van een ander”, terwijl het Grieks zegt: “in het oog van je broer” en vertaalt “vriend” waar “broer” staat? Wordt zo recht gedaan aan de gevoelswaarde van ‘ander’ en van ‘vriend’ en van ‘broer’? Een ‘ander’ is niet persé je vriend, en een vriend is altijd een ander maar hoeft niet je broer te zijn. Het pauselijk schrijven “Tutti fratelli” wil dat we als broers en zusters (= sorelle; niet vergeten!) met elkaar zijn.
Er klinkt nogal eens een zin als: “Bij sportverenigingen is het met seksueel misbruik zeker zo erg als in de kerk”. Hier wordt de een tegen de ander uitgespeeld. Hier wordt op de troep in het oog van de ander gewezen om de aandacht van jezelf af te leiden. Een oude truc. En als je zegt dat dit met name in Duitsland het geval is, grijp je dan niet terug op dezelfde truc?

Henk Bloem, pastor

Voor blogs bij de lezingen van deze zondag: lees hier.